13°C
Το πιο χαρακτηριστικό ίσως στοιχείου του Οροπεδίου Λασιθίου είναι οι ανεμόμυλοι που σε παλαιότερες εποχές λειτουργούσαν κατά χιλιάδες και δημιουργούσαν ένα τοπίο εκπληκτικής ομορφιάς.
Τους πρώτους μύλους τους συναντάμε μπαίνοντας στην κύρια είσοδο του Λασιθίου, από την πλευρά της Αμπέλου. Πρόκειται για 26 αλευρόμυλους σε πέτρινο πύργο και είναι κτισμένοι στη γραμμή του αυχένα δεξιά και αριστερά της εισόδου.
Κατασκευάστηκαν μετά τη μεγάλη Κρητική επανάσταση του 1866-1869 και μέχρι το Β’ παγκόσμιο πόλεμο ήταν οι μοναδικές αλευροβιομηχανίες της περιοχής. Σήμερα οι περισσότεροι είναι ερειπωμένοι και μόνο τρεις από αυτούς έχουν ανακατασκευαστεί. Ορισμένοι παλαιότεροι μύλοι σχεδόν κατεστραμμένοι σήμερα, βρίσκονται στο βόρειο-ανατολικό τμήμα του Οροπεδίου στη θέση «Ζάρωμα.
Το εφευρετικό πνεύμα ενός ξυλουργού, του Εμμ. Παπαδάκη ή Σπιρτοκούτη από το Ψυχρό, συνδύασε τον κινητικό μηχανισμό του πέτρινου ανεμόμυλου (φτερωτή και κάθετο άξονα) με την κλασική αναρροφητική αντλία, διαμορφώνοντας την πρώτη ανεμοκίνητη αντλία. Οι πρώτοι αντλητικοί ανεμόμυλοι βασίζονταν στην τεχνογνωσία των ανεμόμυλων για την μετατροπή της κινητικής ενέργειας του ανέμου σε μηχανική, ήταν κτιστοί και λειτουργούσαν σε μία κατεύθυνση του αέρα (μονόκαιροι). Ο Σπιρτοκούτης ήταν αυτός που εισήγαγε το βοηθητικό μηχανισμό περιστροφής του άξονα του μύλου προς την κατεύθυνση του ανέμου. Ο εκσυγχρονισμός και η εξέλιξη του στην σημερινή μορφή οφείλεται σ’ ένα μαθητή του Σπιρτοκούτη τον Στέφανο Μαρκάκη από το χωριό Φαρσάρω, γνωστός και ως Μαρκοστεφανής. Οι καινοτομίες που εισήγαγε ήταν πολλές.
Αντικατέστησε τον κτιστό πέτρινο σκελετό με σιδερένια κατασκευή, προσέθεσε το «τιμόνι», την τριγωνική επιφάνεια από λεπτή λαμαρίνα στην ουρά του μύλου η οποία τον διατηρούσε σταθερά προς την κατεύθυνση του ανέμου και τέλος βελτίωσε την αναρροφητική αντλία.
Μέχρι και λίγα χρόνια πριν οι ανεμόμυλοι πρόσφεραν μεγάλη βοήθεια στον ντόπιο αγρότη βοηθώντας στην άρδευση του εύφορου οροπεδίου και συνετέλεσαν στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας.
Σήμερα ο αριθμός τους έχει μειωθεί σημαντικά ωστόσο υπάρχει ενδιαφέρον από τους τοπικούς φορείς για την αποκατάστασή και επανάχρηση τους.
Αρχιτεκτονική
Ανοιχτός-Καλά διατηρημένος
Νεότερη Εποχή, Οθωμανική περίοδος
Σελί Αμπέλου
Το Rural Greece είναι μια διαδικτυακή πύλη που συνδέει ταξιδιώτες με μοναδικούς προορισμούς και τοπικές επιχειρήσεις της υπαίθρου, προσφέροντας αυθεντικές εμπειρίες μέσα από δραστηριότητες που αναδεικνύουν τη φύση, τις παραδόσεις και τον πολιτισμό.
Για το Rural Greece η προσβασιμότητα είναι θεμελιώδης για την ενίσχυση της τουριστικής εμπειρίας χωρίς αποκλεισμούς. Ακολουθώντας τις αρχές της συμπερίληψης και της ισότητας, το Δίκτυο Τουρισμού Υπαίθρου epaithros και οι επιχειρήσεις-μέλη του εργάζονται συνεχώς για την ενίσχυση των παρεχόμενων τουριστικών υπηρεσιών, διασφαλίζοντας ότι όλοι οι επισκέπτες, έχουν την ευκαιρία να βιώσουν την αυθεντική ομορφιά της ελληνικής υπαίθρου.
Η αειφορία στον τουρισμό αναφέρεται σε έναν τρόπο ανάπτυξης του τουρισμού που σέβεται και προστατεύει το περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει την τοπική οικονομία και διαφυλάσσει τις πολιτιστικές παραδόσεις. Στόχος του βιώσιμου τουρισμού είναι να προσφέρει μοναδικές και αυθεντικές εμπειρίες στους επισκέπτες, χωρίς να επιβαρύνει το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι οι τοπικές κοινότητες επωφελούνται από την τουριστική δραστηριότητα.
Αυτός ο τύπος τουρισμού βασίζεται σε τρεις πυλώνες:
Με την αειφορία στον τουρισμό, οι επισκέπτες μπορούν να ζήσουν αυθεντικές εμπειρίες, γνωρίζοντας ότι ο αντίκτυπος του τουρισμού στην περιοχή είναι θετικός και διαρκής για τις μελλοντικές γενιές.
Για το Rural Greece η τοπικότητα αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες για την ανάπτυξη του βιώσιμου τουρισμού, καθώς προάγει την ισχυρή σύνδεση του τουριστικού προϊόντος με την τοπική κοινωνία, οικονομία και πολιτισμό. Μέσω της τοπικότητας, οι επισκέπτες αποκτούν την ευκαιρία να εξερευνήσουν αυθεντικά στοιχεία του προορισμού, όπως τα τοπικά προϊόντα, τις παραδόσεις και την κουλτούρα της περιοχής. Αυτό όχι μόνο ενισχύει την τοπική οικονομία, αλλά βοηθά και στη διατήρηση και ενίσχυση των τοπικών επιχειρήσεων, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και υποστηρίζοντας την ανάπτυξη των τοπικών κοινοτήτων.
Επιπλέον, η τοπικότητα συμβάλλει στη βιωσιμότητα του τουριστικού τομέα, καθώς μειώνει τη χρήση πόρων από άλλες περιοχές και ενθαρρύνει τη χρήση τοπικών αγαθών και υπηρεσιών, περιορίζοντας το οικολογικό αποτύπωμα των τουριστικών δραστηριοτήτων. Έτσι, η ενσωμάτωση της τοπικότητας στις τουριστικές πρακτικές ενισχύει τη συνείδηση της αειφορίας, τόσο στους επισκέπτες όσο και στις τοπικές επιχειρήσεις, δημιουργώντας έναν πιο υπεύθυνο και αειφόρο τουριστικό προορισμό.
